بتن‌ریزی-قسمت سوم ( مروری بر بتن‌ریزی تئوری )
مقدمه
مراحل بتن ریزی را می توان تئوری وار به بخش های زیر طبقه بندی نمود که به اختصار شرحی بر هرکدام آورده شده است:
دسته بندی
مخلوط کردن
حمل و نقل
تراکم
عمل آوری
دسته بندی
فرآیند اندازه گیری مواد بتونی مختلف از قبیل سیمان، سنگ دانه درشت، شن و ماسه، آب برای ساخت بتن به عنوان دسته بندی شناخته می شوند.
برای تهیه بتن با کیفیت عالی نسبت مواد تشکیل دهنده بتن باید به درستی و با دقت اندازه گیری شود.اندازه گیری دقیق مواد تشکیل دهنده بتن را می توان با فرآیند جمع آوری انجام داد بدین معنا که تخمین مواد فرآیندی است که در آن مقدار یا نسبت مواد مانند سیمان، سنگدانه ها، آب و ...بر اساس وزن یا حجم برای آماده سازی مخلوط بتن اندازه گیری می شوند.
توزین مصالح سنگی حتما باید به روش وزنی انجام شود و استفاده از روش حجمی مجاز نمی باشد.
هرکدام از مصالح به طور جداگانه در دستگاه مخلوط بتن توزین می گردند ویا در بتن ریزی های بسیار کوچک توسط ترازو وزن شده سپس عمل اختلاط صورت می گیرد.
مخلوط کردن
در این فرآیند، کلیه مواد به نسبت مورد نیاز کاملا مخلوط می شوند تا خمیر بتن رنگ و قوام یکنواختی را نشان دهد.
نظارت دقیق در این مرحله امری لازم الاجرا می باشد زیرا احتمال خطا در این مرحله به خصوص از طرف نیروی انسانی بالا می باشد.
حمل و نقل
هنگامی که اختلاط به طور کامل انجام شود، بتن تازه ساخته شده به محل ساخت و ساز منتقل می شود و پس از آن به درستی روی سازه ها قرار می گیرد.
زمان رسیدن بتن از محل ساحت تا محل بتن ریزی باید به گونه ای تنظیم گردد تا از تغییرات قابل ملاحظه در بتن جلوگیری شود.
تراکم
فشردگی فرآیندی است که در آن حباب های هوا از بتن تازه ریخته شده خارج می شوند که جهت تقویت مقاومت نهایی بتن بسیار ضروری است.
بدین صورت که پس از پایان عملیات بتن ریزی توسط دستگاه ویبراتور و یا شمشه و میله هواگیری و متراکم سازی انجام می شود .
از ویبراتور زمانی استفاده می شود که عمق بتن از 15 سانتی متر بیشتر باشد.
عمل آوری
به فرآیندی گفته می شود که طی آن بتن رطوبت خود را برای مدت زمان معین حفظ می کند تا فرآیند هیدراتاسیون کامل شود.
با توجه به این که بتن از قرن نوزدهم برای بشر شناخته شده است در روزهای اخیر، تکامل استفاده از فناوری های بتونی بسیار گسترده شده است اما فناوری بتن معمولی نقش مهمی در ساخت و سازهای جهانی دارد و جهت رسیدن به آن مراحل زیر پله پله صورت می پذیرد.
آماده سازی سایت
آماده سازی خاک یکی از مهمترین مراحل بتن ریزی است . خاکی که بتن ریزی قرار است در آن صورت گیرد باید به خوبی زهکشی و فشرده شود آماده سازی صحیح سطح زیرین درجهت محدود کردن پتانسیل ترک خوردگی در سازه بتونی نهایی اقدام بسیار مؤثری می باشد.
جهت آماده سازی سایت ابتدا حفاری انجام می شود به عبارتی خاکبرداری اولین قدم در تهیه بستر خاک جهت بتن ریزی است، خاکبرداری بسته به نوع ساختار خاک انجام می شود چنانچه خاک مرطوب باشد و یا درصد خشت موجود در آن بالا باشد عمق بیشتری حدود دو اینچ خاکبرداری شده تا امکان شن ریزی بر روی خاک فراهم شود پس از اتمام خاکبرداری باید زمین با قسمت بدون دالبر چنگگ صاف شده و یک زمین کاملا مسطح داشته باشیم چنانچه فرورفتگی های در زمین وجود داشته باشد لازم است که آن ها را با خاک پر کنیم سطح نهایی در پایان کار باید به گونه ای متراکم باشد که هنگام راه رفتن در آن به سختی اثر کفش روی ان باقی بماند.
ساخت قالب
ساخت سازه به زمان نیاز داشته و 20 تا 25 درصد از هزینه ساخت و ساز مربوط به سازه می شود به همین جهت در بتن ریزی از قالب استفاده می شود که اغلب با فرم هایی تهیه می گردند که قابل استفاده مجدد باشند اما فرم های ثابت یک‌بار مصرف می باشند .
جهت پشتیبانی از سازه ها در ساخت و ساز از قالب استفاده می شود و بتن درون قالب ها ریخته می شود.
قالب بتن با استفاده از استیل، چوب، آلومینیوم و یا فرم های پیش ساخته تهیه می گردد.
قالب ها به طور معمول به دور آرماتور بسته می شوند.
مشخصات یک قالب مناسب
-باندازه ای نیرومند است که در برابر انواع بارهای وارده می تواند مقاومت نماید.
-در دو جهت عمودی و افقی بدنه مؤثر آن ساخته شده است وبه صورت کاملا محکم و مقاوم کارایی داشته به طوریکه بتواند شکل خود را حفظ نماید.
-اتصالات قالب باید به گونه ای محکم شده باشند که در برابر نشت سیمان نفوذ ناپذیر گردیده باشند.
-ساختار قالب بایستی به گونه ای طراحی شده باشد که هنگام فشرده سازی بتن و حتی در زمان بتن ریزی قسمت های مختلف آن طوری قابل حرکت باشند که به بافت بتن آسیبی نرسانند.
-مواد تشکیل دهنده قالب ضمن این که به راحتی در دسترس می باشند باید ارزان بوده و برای استفاده مجدد نیز مناسب باشند.
-قالب باید به طور دقیق روی خط مورد نظر تنظیم گردید.
به مجرد اتمام بتن ریزی قالب ها نباید باز شوند بلکه حدود 24 ساعت زمان داده شود تا بتن بتواند بدون قالب شکل خود را حفظ نموده و به حداقل استحکام مورد نظر برسد.
به مدت یک هفته پس از باز شدن قالب ها باید بتن آبیاری شود تا از تبخیر آب و پوکی بتن در آن جلوگیری گردد و با عمل آوری مناسب و حفظ رطوبت به گیرش نهایی خود برسد.
آرماتوربندی
قبل از بتن ریزی باید آرماتوربندی طبق نقشه که در آن معمولا تعداد میلگردها، طول آن ها ، محل خم و موقعیت قرارگیری آن ها ذکر شده است توسط آرماتوربندها پس از اجرای بتن مگرصورت گیرد چرا که میلگردها به طور معمول به یک صفحه که داخل بتن مگر کار گذاشته اند پیچ شده یا جوش داده می شوند.
باید باندازه ای دقیق آرماتورها قرار داده شوند تا در برابر هرگونه جابجایی مقاوم باشند .
این پوشش برای اطمینان از اتصال چدن به بتن تا آن جایی مناسب است که استحکام آن را نیز توسعه می دهد.
باید دقت نظر داشت تا میلگردهای مورد استفاده از ضخامت استاندارد نیز برخوردار باشند .
اختلاط بتن
داشتن یک اختلاط مناسب از ماده بتونی بسیار ضروری است چرا که در حالت تازه و هم چنین سخت شده بتن بر کیفیت آن اثر مستقیم دارد .
می توان گفت در صورت تحقق الزامات زیر اختلاط بتن به خوبی صورت گرفته است.
-مخلوط بتن باید از نظر رنگ یکنواخت باشد.
-بتن باید به سازگاری مناسب و طراحی شده دست یابد.
-کلیه اجزاء تشکیل دهنده بتن باید به طور کامل مخلوط شده باشند.
-خمیر سیمان باید تمام سطح سنگدانه را بپوشاند.
بتن ریزی
مخلوط بتن در زمان مشخص شده به محل بتن ریزی منتقل می شود.
بتن ریزی می تواند به روش های مختلفی از قبیل پمپاژ و یا حمل دستی انجام شود.
بتن ریخته شده برای ازطمینان از تراکم مناسب با استفاده از ویبراتور فشرده می گردد.
باید از عدم حضور حباب هوا مطمئن بود.
سطح بتن باید کاملا یکنواخت باشد.
که تمام نکات فوق در مقاله دوم بتن ریزی به طور کامل و مرحله به مرحله شرح داده شده است.
مزایای بتن ریزی
1-درجه مقاومت سازه های بتونی در مقایسه با سازه های دیگر بسیار بیشتر است.
2-قابلیت شکل پذیری بالایی دارد .
3-عمر بالایی نسبت به سایر مصالح دارد.
4- مقاومت بالا در برابر فشار.
6-هزینه اجرای آن نسبت به سایر روش ها پاین تر می باشد.
7-مقاوم در برابر آتش سوزی.
موارد قابل توجه در زمان بتن ریزی
بارها به طریق مختلف به این موارد اشاره نموده ایم و در اینجا نیزبه طور خلاصه دوباره یادآور می گردیم
1- محل بتن ریزی باید کاملا تمیزو عاری از هرگونه آلودگی باشد.
2- فاصله محل بتن ریزی تا محل سرازیر شدن بتن کم باشد.
3- از شوت سقوطی جهت بتن ریزی در ارتفاع استفاده گردد.
4- حفظ حالت خمیری بتن در طی بتن ریزی.
5- عدم افزودن آب اضافی به بتن .
اتمام بتن ریزی
ابتدایی ترین نوع پایان بتن ایجاد یک سطح صاف با استفاده از پیچ و ماله است.
بلافاصله پس از بتن ریزی در قالب از پیچ برای تراز کردن سطح بتن استفاده می شود.
ماله اغلب از قطعات بلند فلزی یا چوبی تشکیل شده است که برای از بین بردن بتن اضافی و پرکردن شکاف ها بر روی سطح بتن مطابق شکل زیر کشیده می شوند.
پخت بتن
عملیات ترمیم بتن آخرین و یکی از مهم ترین فعالیت هایی است که باید در فرآیند ساخت بتن انجام شود.
پخت بتن به عبارتی فرآیندمرطوب نگهداشتن بتن است تا بتواند مقاومت کامل آن را به دست آورد که در بالا تحت عنوان عمل آوری بتن به آن اشاره شد.
این مرحله آخر نقش بسیار مهمی در عملکرد بتن داشته و نیاز به توجه کامل و دقیق دارد.
